آنان گرانی مواد اولیه، استفاده از نقشه‌های سنتی و قدیمی در بافت فرش، فقدان توجه کافی مسوولان به پرداخت تسهیلات حمایتی، مواد اولیه نامرغوب، افزایش تولید و فروش فرشهای دستباف بدون کیفیت چینی و وجود واسطه‌ها را از جمله تنگناهای خود برشمردند.

آمارها بیانگر آن است که سهم فرش ایران در بازارهای جهانی و از جمله کشورهای اروپایی طی 18 سال گذشته از 80 درصد به 20 درصد کاهش یافته و این درحالی است که غنای تاریخی و فرهنگی کشورمان در تولید فرش در جهان کم نظیر است.

مدیر عامل یکی از شرکتهای تولیدی فرش دستباف قوچان در این ارتباط گفت:
افزایش قیمت مواد اولیه یکی مسائل مهم در بالارفتن هزینه تمام شده فرش دستباف است بطوری که طی سه سال گذشته نرخ این مواد 40 درصد افزایش یافت.

"حسین چنارانی" ادامه داد: این مساله باعث افزایش قیمت تمام شده فرش دستباف حتی تا 60 درصد در سطح بازار شده است.

وی گفت : وجود رنگ دانه‌ها و مواد اولیه تقلبی به عنوان یکی دیگر از تنگناهای صنعت فرش دستباف نقش مهمی در کاهش کیفیت فرش‌های تولیدی داشته برخی افراد سود جو نخ ابریشم تقلبی را از کشورهای آسیای میانه به ازای هر کیلوگرم 25 هزار ریال خریده و در بازار مصرف به نرخ 140 هزار ریال به فروش می‌رسانند.

وی گفت: این در حالی است که طی سنوات گذشته مسوولان ذیربط حمایت چندانی از تولیدکنندگان فرش دستباف نکردند.

وی بیان کرد: تسهیلاتی را که به تازگی قرار است به تولیدکنندگان فرش داده شود تنها به تولیدکنندگان که به طور مجتمع فرش بافی دارند تعلق می گیرد.

وی اظهار داشت: اگر تولیدکننده‌ای سرمایه راه اندازی مجتمع فرش بافی را داشته باشد نیازی به استفاده از تسهیلات ندارد.

یک تولیدکننده نخ فرش دستباف نیز گفت: رکود پنج ساله اخیر در صنعت فرش دستباف در سطح کشور و از جمله استان خراسان رضوی بعد از انقلاب بی‌سابقه بوده و تولیدکنندگان و صادرکنندگان با بیشترین تنگناها طی 30 سال گذشته دست به گریبانند.

"امیر ابوهادی" اضافه کرد: در این دوران رکود بازار کشورهای آلمان و آمریکا که بیشترین صادرات فرشهای ابرانی را به خود اختصاص داده بودند را تحت تاثیر منفی خود قرار داده و از دست تاجران ایرانی خارج کرد.

وی گفت : متاسفانه استفاده از پشمهای دباغی شده و بدون کیفیت در کاهش کیفیت فرشهای دست بافت بی‌تاثیر نبوده است.

وی سایر تنگناهای فرآروی توسعه کمی و کیفی فرش دستباف را در کشور و به خصوص این استان مقررات دست و پا گیر و بورکراسی‌های طولانی اداری برشمرد و خواستار توجه مسوولان به حذف آنها و حمایت بیشتر از تولیدکنندگان و صادر- کنندگان فرش شد.

ابوهادی همچنین حمایت مالی تولیدکنندگان این صنعت از طریق پرداخت منابع دولتی به صورت یارانه، ایجاد نوعی استاندارد برای تولید فرش دستباف برای جلوگیری از تولیدات نامرغوب از سوی مسوولان را مورد تاکید قرار داد.

وی در زمینه مزایای فرش بافی گفت: فرش بافی بزرگترین عامل اشتغالزایی از جمله در مناطق محروم روستایی و عامل اصلی کسب درآمد در آنها است چون بدون نیاز به تکنولوژی مدرن و تنها با وسایل ساده و برخی موارد ابتدایی می توان در این حرفه مشغول به کار شد.

وی گفت: با در نظر گرفتن این موارد مسوولان ذیربط باید با حمایت بیشتر از این صنعت ضمن رونق اقتصادی بیشتر جامعه به توسعه ارز آوری برای کشور از طریق صادرات فرش کمک شایان توجهی کنند.

حمید رضا مسافرنژاد از تولیدکنندگان فرش دستباف که از کاشمر در این نمایشگاه شرکت کرده هم بر این باورست که بدلیل فقدان حمایت لازم از تولید کنندگان و صادرکنندگان در جوار تحریم‌های اقتصادی، کشورمان طی سنوات گذشته بازارهای کشورهای هدف را از دست داده و این مساله باعث شده کالاهای چینی در سطح جهان و به خصوص ایران افزایش یابد.

وی گفت: از این میان فرش دستباف ایران نیز بدون تاثیر منفی نبود.

وی نیز بر این باورست به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه قیمت تمام شده فرش دستباف افزایش یافته و پایین بودن قدرت خرید مردم نیز در رکود صنعت فرش دستباف نقش داشته است.

مسافر نژاد اظهارداشت: اکثر بافندگان استان خراسان رضوی و به‌خصوص کاشمر به طور فصلی و بیشتر تابستانها به این کار اشتغال دارند و در تابستان بیشتر از طریق کشاورزی و یا کارگری امرار معاش می‌کنند.

وی گفت: مجموع این مشکلات که باعث افزایش قیمت تمام شده فرش دستباف شده باعث گرایش بیشتر مصرف‌کنندگان داخلی به خرید فرشهای ماشینی و یا هندی، چینی و پاکستانی که دارای کیفیت پایینی هستند، شده است.

نایب رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف مشهد هم با اشاره به اینکه بالا بودن قیمت تمام شده فرش از جمله مشکلات صنعت فرش است، افزود: در جهان امروز که جهان رقابت است تمامی کشورها سعی می‌کنند با کاهش نرخ تمام شده کالاهای خود و تطابق آنها با سلیقه مصرف‌کنندگان ، بتوانند سهم بیشتری به خود اختصاص دهند.

"سید محمد صابر حسینی" گفت: در کشورهایی مانند هند، پاکستان و چین قیمت تمام شده تولید یک فرش به دلیل پایین بودن و وجود تسهیلات حمایتی خیلی از ایران ارزانتر است.

به گفته وی، با توجه به این امر این کشورها توانستند با استفاده از طرحها و رنگهای ایرانی فرشهایی با کیفیت بسیار پایین تولید و با قیمت نازلتر در بازارهای مصرف عرضه و به فروش برسانند.

وی برگزاری نمایشگاههای بین‌المللی فرش دستباف را نقطه اتکایی برای فرش ایران برشمرد و افزود: برپایی نمایشگاههای گروهی و اختصاصی پیامدهای مثبتی به دنبال داشته است.

صابر حسینی گفت: ولی متاسفانه سالانه کاهش حضور شرکت کندگان ایرانی در نمایشگاههای بین‌المللی فرش هستیم و مهمترین دلیل آن حمایت نکردن دولت و هزینه‌های بالای شرکت در این نمایشگاهها است.

مدیر عامل اتحادیه تعاونیهای فرش دستباف روستایی خراسانی رضوی هم گفت:
تاکنون نتوانستیم فرش دستباف را به عنوان یک کالای اقتصادی تعریف کنیم چون اگر فرش یک کالا باشد تولیدکننده و صادرکننده همه تلاش خود را برای جلب نظر مصرف‌کننده به کار می‌گیرد.

"روح الامین زینبی" بیان کرد: در این صورت رغبت برای سرمایه‌گذاری در صنعت فرش دست بافت افزایش می‌یابد.

وی گفت : فرش باید بر اساس نیاز مصرف‌کنندگان تولید شود و ارتباط بیشتری بین تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایجاد شود و متناسب با نیاز داخل و یا خارج کشور فرش بافته شود.

وی اظهار داشت: لازم است تسهیلات نیز بیشتر برای ساماندهی تولید فرش مرغوب یا در قالب جوایز صادراتی به صادرکنندگان پرداخت شود چون هر اندازه صادرکننده بیشتر بتواند فرش ایران را در بازارهای هدف به فروش برساند به همان مقدار تولید فرش دستباف کشور افزایش می‌یابد.

زینبی، توجه بیشتر به تبلیغات فرش دستباف ایران در عرصه‌های داخلی و به خصوص بین‌المللی ، ایجاد نوعی مدیریت متمرکز در قالب مجتمع‌ها و تعاونیهای فرش و ایجاد تشکل صادرکنندگان و تولیدکنندگان فرش را سایر موارد موثر در رونق اقتصادی فرش دستباف برشمرد.

وی ساماندهی مواد اولیه مرغوب ، ترویج رنگ گیاهی در تولید فرش دستباف و بازار یابی تولیدات روستایی را از جمله فعالیتهای اتحادیه شرکتهای تعاونی فرش دستباف روستایی خراسان رضوی برای حمایت از تولیدکنندگان این بخش برشمرد.

وی گفت: هم اکنون حدود 28 شرکت تعاونی فرش دستباف با قریب 50 هزار نفر عضو این اتحادیه هستند.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی و صنایع ومعدن مشهد نیز دراین ارتباط گفت: فقدان توجه به تنوع در طراحی و نوآروی در تولید از عوامل مهم رکود تولید و صادرات فرش دستباف است و در این راستا مسوولان و سیاستگذاران به رقابت پذیری توجه اساسی نمی‌کنند.

"مصطفوی" گفت: بالا بودن نرخ مواد اولیه باعث شده تولید فرش دستباف در کشور و نهایت امر استان خراسان رضوی برای تولیدکننده بسیار گران تمام می‌شود و این مساله در گرانی این نوع فرشها در بازار مصرف مهم بوده است.

وی گفت: در شرایطی که ما از رقبای سرسختی مانند چین در زمینه فرش دستباف در بازارهای جهانی برخورداریم، مسوولان باید از بخش تولید فرش دستباف ایرانی که هم اکنون در حال اهتزار و رکود بسیار است، حمایت بیشتری کنند.

به گفته وی، مجموع این مشکلات باعث شده صادرات فرش دستباف کشور و استانهای خراسان طی سال 1384 در مقایسه با سال قبل از آن 30 درصد کاهش یابد.

رییس اداره فرش سازمان بازرگانی استان خراسان رضوی گفت: نقشه و رنگ 60 درصد قیمت تمام شده فرش را به خود اختصاص می‌دهد و با این وجود تنوع در رنگ و نقوش در بافت فرش در جذب مشتری بسیار مهم است.

احراری با بیان اینکه فرش دستباف، کالای تولیدی فوق‌العاده ضربه پذیر است ، گفت: تنوع و تولید بالای فرشهای ماشینی یکی از دلایل رکود فرش دستباف در بازار بوده است.

وی با اشاره به اینکه 90 درصد فرشهای دستباف تولید داخل استان و کشورمان به کشورهای خارجی صادر و 10 درصد آن برای فروش در بازارهای داخلی عرضه می‌شود، گفت: مسایل سیاسی و نپیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی در رکود صادرات و عرضه فرش دستباف ایران در بازارهای جهانی موثر بوده است.

وی تولید کور و انبوه و بی‌هدف بدون تناسب با نیاز بازار را در این رابطه تاثیر گذار دانست.

وی گفت: طی سنوات گذشته بدون توجه به نیاز بازار مصرف و با سیاستهای ناپایدار و بدون نظارت و تنها برای ایجاد اشتغال در مناطق روستایی، روستاییان به سمت اشتغال در زمینه فرش دستباف سوق داده شدند.

وی اظهارداشت : سال گذشته 9 اتحادیه بافندگان فرش دستباف با 180 نفر عضو برای حمایت از بافندگان در نقاط مختلف استان راه اندازی شدند.

وی گفت: از ابتدای سال 1385 به هر کدام از بافندگان فرش دستباف استان که در کارگاههای متمرکز اقدام به تولید فرش کنند پنج الی هشت میلیون ریال کمک غیر نقدی در قالب مواد اولیه پرداخت می‌شود.

احراری افزود: هر یک از بافندگان فرش دستباف استان می‌توانند در ازای پرداخت ماهیانه 42 هزار ریال ، تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی قرار گیرند.

وی گفت: تاکنون بالغ بر هزار نفر از بافندگان فرش دستباف استان برای استفاده از مزایای بیمه به ادارات تامین اجتماعی معرفی شده و بافندگانی که هم اکنون بیکار هستند از طریق این اتحادیه‌ها به واحدهای تولیدی عمده معرفی می‌شوند.

او ادامه داد: طی سال جاری هفت میلیون و 500 هزار ریال تسهیلات با نرخ 10 درصد به مجتمع‌های تولیدی فرش دستباف استان پرداخت شده است.

وی شناسایی بازارهای هدف جدید را سایر فعالیتهای این اداره برشمرد و گفت: در این راستا عراق، کشورهای آمریکای لاتین و حاشیه خلیج فارس به عنوان بازار هدف جدید برای کشورمان شناسایی شدند.

وی ادامه داد: تولیدکنندگان فرش دستباف این استان از پرداخت مالیات معاف بوده و هم اکنون 50 مجتمع تولید فرش دستباف با ظرفیت تولید سالانه 400 الی هزار متر مربع در این استان فعالند و اولویت اول ما برای پرداخت تسهیلات، بافندگان فعال در مجتمع‌های فرش بافی است.

به گفته وی، 100 هزار و 569 کارگاه خانگی به کار تولید فرش دستباف اشتغال داشته و 171 هزار و 90 نفر در آنها از این طریق امرار معاش می- کنند.

دومین نمایشگاه فرش دستباف از سوم لغایت هفتم خردادماه جاری در محل نمایشگاه بین‌المللی مشهد در حال برگزاری است.

این نمایشگاه با حضور 50 شرکت تولیدی فرش دستباف از نقاط مختلف کشور برگزار شده و 85 درصد آنها از استان خراسان رضوی و بقیه از سایر مناطق کشور هستند.