به گزارش خبرنگار بازرگانی خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، پس از افتتاح نمایشگاه اکسپو 2010 در شانگهای چین در امروز این نمایشگاه تا نهم آبان ماه امسال ادامه خواهد داشت و ایران نیز طی این مدت فرصت دارد توانمندی‌های خود در بخش‌های مختلف با محور موضوع «شهر بهتر، زندگی بهتر» را عرصه کند.

* اکسپو؛ از مفهوم تا مصداق

نمایشگاه اکسپو، نمایشگاهی بین‌المللی است که طبق گفته مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران رویدادی جهانی محسوب می‌شود و سبقه اصلی این نمایشگاه‌ها فرهنگی است اما اهداف دیگری در بخش‌های سیاسی، اقتصادی و هنری هم در آن مدنظر قرار می‌گیرد. برای ساماندهی اکسپو، نیز اتحادیه جهانی نمایشگاه‌ها فعالیت می‌کند که مقر آن در پاریس است و کشورهای واجد شرایط حضور در نمایشگاه‌های اکسپو، ابتدا پیشنهادات و پروپازال‌های خود را به این اتحادیه ارائه می‌کنند که در کمیته‌های مختلف آن بررسی و سپس در مجمع عمومی آن به تایید می‌رسد.

در مورد زمان برگزاری این اکسپوها هم هرچند توجه به سوابق آن نشان می‌دهد که بی‌نظمی در آن حاکم است اما طبق گفته مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران پنج سال یک‌بار است که تاکنون ایران در سال‌های 1998 لیسبون پرتغال، 2000 هانوفر آلمان و 2005 آیچی ژاپن شرکت کرده است. همین سال‌های برگزاری چهار یا پنج ساله است که نشان از نبود نظم خاص در برگزاری این نمایشگاه‌ بین‌المللی دارد.

نخستین نمایشگاه اکسپو به مفهوم امروزی این کلمه، در سال 1851 در منطقه کریستال پالاس لندن انگلستان برگزار شد.

در هر دوره این نمایشگاه‌ها نیز موضوع خاصی مدنظر قرار می‌گیرد. مثلا در سه اکسپوی قبلی به ترتیب «آب»، «انسان، طبیعت و تکنولوژی» و «خرد طبیعت» محور کار بود و البته در نمایشگاه اکسپو 2010 شانگهای چین هم محور « شهر بهتر، زندگی بهتر» است.

وسعت این نمایشگاه اکسپوی 2010 ، 500 هکتار و وسعت سالن ایران در این نمایشگاه 2000 متر مربع است.

با احتساب ایران در مجموع 240 کشور و سازمان بین‌المللی در این نمایشگاه حاضر خواهند بود و پیش‌بینی شده است که با توجه به مدت زمان برگزاری نمایشگاه از ساعت 9 صبح تا 21 ، 100 میلیون نفر از این رویداد جهانی بازدید کنند.

* نقش بخش خصوصی‌ها در اکسپو

هرچند در نگاه اول تصور می‌شود حضور کشورها در نمایشگاه‌های اکسپو منوط به عملکرد مطلوب دولت آن کشور است اما روند به گونه‌ای شده که به گفته دانشمند (یکی از اعضای هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران) دیگر در عمده کشورهای شرکت‌کننده دولت‌های این کشورها کمک می‌کنند که در این رویداد بخش خصوصی شرکت کند.

در ایران نیز وضعیت به‌گونه‌ای بوده که بخش خصوصی به مانند مسئولان دولتی در این زمینه هم اطلاع‌رسانی و آمادگی خود را ابراز کردند. شاید اسدالله عسگراولادی(رییس اتاق مشترک ایران و چین) را بتوان به عنوان مسئول اصلی بخش خصوصی در این موضوع دانست که البته وی حتی برای این حضور بخش خصوصی نشستی خبری 17 روز قبل از افتتاح اکسپوی 2010 برگزار کرد.

عسگراولادی در آن نشست به موضوع عجیبی اشاره و عنوان کرده بود که ایران قصد شرکت در اکسپو 2010 را نداشت اما با تلاش او در خرداد ماه سال گذشته، تصمیم حضور در این نمایشگاه گرفته شد.

در کنار او مجید حریری (نایب رییس اتاق مشترک ایران و چین) نیز اعلام کرده است که این اتاق برای اکسپو شانگهای 100 هزار دلار بودجه در نظر گرفته است. با وجود این، دانشمند به این نکته اشاره می‌کند که در برخی از کشورها دولت‌ها حتی تا 100 درصد هزینه حضور برخی از نمایندگان واحدهای کشورشان را پرداخت می‌کنند.

* حضور با تعلل ایران در اکسپو

اما حضور ایران در اکسپو 2010 همراه با تاخیری بود که این را در سخن عسگراولادی می‌شد دید که پس از پذیرفتن این پیشنهاد او در خرداد ماه سال 86 و ارسال درخواست ایران، در 14 تیر ماه این سال با این درخواست وزیر بازرگانی ایران از سوی دولت چین موافقت شد.( طبق گفته رییس ستاد نمایشگاه اکسپو 2010 شانگهای چین)

این یعنی ایران برخلاف کشورهای دیگر به جای پنج سال، تنها سه سال فرصت آماده شدن داشت که به نظر می‌رسد از این فرصت سه ساله هم آن‌قدر مطلوب استفاده نشده است.

این موضوع را هم در نشست خبری مدیرعامل شرکت نمایشگاه‌های بین‌المللی ایران می‌شد برداشت کرد که دقیقا 66 روز مانده به برگزاری اکسپو برنامه‌های ایران را برای این حضور تشریح کرد.

پس از آن نیز برای انعکاس حضور ایران در این نمایشگاه دقیقا چهار روز قبل از افتتاح این نمایشگاه، جلسه هماهنگی مسئولان رسمی اکسپو با نمایندگان رسانه‌ها برگزار شد که این هم خود حاکی از تاخیر دیگری است.

در این مورد سخنگوی وزارت بازرگانی با پذیرفتن این تاخیر به ایسنا می‌گوید: تعداد زیادی از کشورها خیلی زودتر کار را شروع کردند اما برای این اقدام نیاز به این بود که ما به یک نقطه اطلاعاتی برسیم و سپس این کار را انجام بدهیم. اما قبل‌تر از این کمیته تبلیغات را فعال کرده‌ بودیم که تمرکز آن بیشتر بر آماده‌سازی اکسپو بود و در حال حاضر نیز از تمام توان خود برای تبلیغات استفاده می‌کنیم.

جدای از این نوع تاخیرها که شاید حداقل تاکنون پیامد آن را مسئولان دولتی ندیدند، به نظر می‌رسد همین تعلل ایران باعث شده که سالن ایران در این نمایشگاه در فضای کوچک‌تری باشد.

عضو هیات رییسه اتاق مشترک ایران و چین در این مورد متذکر می‌شود: قرار بود ابتدا سالن بزرگتری برای ایران و در کنار کشورهایی چون کانادا و آمریکا در نظر بگیرند که به دلیل تعلل ایران اکنون سالنی کوچک‌تر در اختیار ایران قرار داده‌اند.

* جزییات سالن ایران

اما «ویژگی‌هایی سالن ایران در اکسپوی چین». در این مورد هم می‌توان به سخنان نایب رییس اتاق بازرگانی مشترک ایران و چین اشاره کرد که این گونه توضیح می‌دهد: در بخش تجاری نمایشگاه، قالی‌های بسیار نفیس ایرانی به نمایش گذاشته می‌شود و فضایی به نام کافی‌شاپ مخصوص نوشیدنی‌ها و شیرینی‌های ایران و در بخش دیگر زعفران و خشکبار از جمله پسته تدارک دیده‌ایم. همچنین از سوی دیگر محصولات در اتاق‌های بازرگانی به‌صورت کاتالوگ، شو، مولتی‌مدیا و... معرفی می‌شوند.

البته این تنها برای بخش خصوصی است و در بخش دولتی نیز سخنگوی وزارت بازرگانی این‌گونه توضیح می‌دهد: تمرکز ساختاری نمایشگاه این گونه است که 30 درصد آن مربوط به ایران قدیم است که بیشتر تصویر ایران در گذشته نمایش داده می‌شود. 60 درصد آن مربوط به ایران امروز است که ایران امروز را در بخش مسکن و موارد مرتبط دیگر نشان می‌دهد. 10 درصد دیگر نیز مربوط به وضعیت آینده ایران است که در آن نگاه به ایران آینده مدنظر قرار می‌گیرد.

* سالن ایران؛ ماکت یا واقعی؟

در کنار این مسائل، در مورد سالن ایران عضو هیات رییسه اتاق مشترک ایران و چین به موضوع قابل توجهی اشاره می‌کند و می‌گوید: قرارداد ساخت سالن ایران با پیمان‌کار دیرهنگام و یکی دو ماه قبل منعقد شده بود و به همین دلیل اکنون به جای سالن، ماکت آن در نمایشگاه وجود دارد.

این سخنان حاکی از آماده نبودن سالن ایران است که سخنگوی وزارت بازرگانی در این مورد تصریح می‌کند: ساختمان سالن ایران اکنون آماده و این تغییرات مربوط به داخل سالن است.

وی در مورد پیمانکار این سالن نیز به مشارکتی بودن آن اشاره و خاطرنشان می‌کند: طرح این سالن برای ما بوده است.

قبل از این هم اعلام شده بود که شرکت آرت، پیمانکار ساخت نمای بیرونی و داخلی سالن جمهوری اسلامی ایران است که پس از پایان تعطیلات سال نو کار خود را شروع کرده است.

حال با این سخنان، باید منتظر شروع کار نمایشگاه اکسپو بود و دید که آیا سالن واقعی ایران در روز اول آن رونمایی می‌شود؟

* هزینه و درآمد این حضور

برای این حضور ایران در اکسپو تاکنون سه مبلغ اعلام شده است. از طرفی تندگویان (عضو هیات مدیره شرکت سهامی نمایشگاه بین‌المللی ایران) از کمک 600 میلیون تومانی اکسپو سخن گفته است و از سویی دیگر بخش خصوصی از اعتبار 100 هزار دولتی خود برای حضور در این نمایشگاه خبر داده و در کنار این‌ها اکبرپور (مدیرعامل شرکت سهامی نمایشگاه‌ بین‌المللی ایران) بودجه پنج میلیارد تومانی دولت برای این حضور را مطرح کرده است.

اکبرپور در پاسخ به سوالی در مورد بودجه در نظر گرفته شده برای حضور ایران در نمایشگاه اکسپو 2010 این گونه عنوان می‌کند: درخواست اولیه ما پنج میلیارد تومان بود که با توجه به سهم مشارکت فکر کنم این میزان افزایش یابد.

وی در پاسخ به این سوال خبرنگار ایسنا که آیا مجموع هزینه‌های حضور ایران در نمایشگاه اکسپو بیشتر از این میزان خواهد بود؟ متذکر ‌شد:‌ هر چند پنج میلیارد تومان بودجه برای این حضور در نظر گرفته شده اما این میزان جدا از هزینه‌های دیگری است که ممکن است نیاز باشد.

اما در مقابل این هزینه ایران آنچه نصیب کشور خواهد شد، چه خواهد بود؟ دانشمند در پاسخ به این سوال به آثار طولانی مدت صرف کردن این اعتبار اشاره می‌کند که شاید این موضوع درست باشد اما نتیجه گرفتن از خرج کردن این میزان اعتبار تنها منوط به درست عمل کردن در ارائه ظرفیت‌های ایران است که با تاخیر‌ها و تعلل‌هایی که تاکنون دیده شده، می‌طلبد که حرکت جدی‌تری برای بیشتر نشان داده شدن ایران صورت بگیرد تا ایران در مقابل 10 میلیون تا 12 میلیون نفری که برآورد شده از سالن ایران بازدید کنند، حرفی برای گفتن داشته باشد.